Właściwe zachowanie się przy stole to sztuka, która powinna być pielęgnowana. Wynika ona z naszej tradycji i kultury. Może nie wszystkie zasady są aktualne i po myśli dzisiejszych postępowych osób. Bo jak to w dobie równouprawnienia gospodarz (a nie gospodyni) wznosi toasty a gospodyni (a nie gospodarz) dają sygnał do rozpoczęcia uczty. Pamiętajmy jednak, że chwilowe mody odchodzą a tradycja, która kształtowała się przez setki lat, zostanie z nami. Przedstawiamy więc poniżej kilka ważnych zasad zachowania się przy stole.
33 zasady zachowania się przy stole
Przedstawiamy poniżej zasady zachowania się przy stole. Czy zechcesz się do nich stosować – zależy to tylko od ciebie. Jednak stosowanie się do tych ustalonych przez lata zasad sprawia, że w oczach innych jawisz się człowiekiem obytym, kulturalnym, z zasadami i dobrze wychowanym.
1. Sztućców używaj od zewnętrznych do wewnętrznych
Sztućców używaj w kolejności od zewnątrz do wewnątrz. Chodzi o to, że sięgamy w pierwszej kolejności po te sztućce, które leżą najdalej od talerza, kiedy jest przewidzianych kilka potraw. W związku z tą zasadą, kolejność ułożonych na stole sztućców powinna być uzależniona od rodzaju dań, które są podawane kolejno po sobie. Najbliżej talerza, po lewej stronie powinien być widelec do dania głównego. Obok niego widelec do ryb, a następny do sałatki. Po prawej stronie należy ułożyć noże tak samo jak widelce. Na stole maksymalnie powinny znajdować się tylko trzy pary sztućców. Jeśli zdarzy się, że nie wiemy jakich sztućców używać do kolejnego posiłku, należy posłużyć się zasadą kolejności. Dania podawane powinny być w takiej kolejności, w jakiej są ułożone sztućce na stole, czyli od zewnątrz do wewnątrz.
2. Nigdy nie kładź łokci na stole
Łokcie ze stołu. Zawsze, jest to podstawowa zasada savoir vivre, w której chodzi o to, aby łokcie podczas konsumowania posiłku były kilka centymetrów poza stołem. Nad blatem powinny znajdować się tylko dłonie i nadgarstki. Dobrze byłoby, gdyby łokcie przylegały do ciała, a na stole znajdowały się jedynie dłonie na wysokości talerza. Czekając na posiłek siedzimy wyprostowani. Jedząc też posługujemy się tylko dłońmi. Starajmy operować się sztućcami w taki sposób, aby łokcie trzymane były blisko ciała, a jedzenie należy podnosić do ust, a nie schylać się do łyżki. Trzymając łokcie na stole ciągamy obrus w swoją stronę. Łokcie obok talerza to niedopuszczalny błąd, który świadczy o braku kultury. Kiedy jemy i łyżka lub widelec wędruje do ust, łokieć powinien podążać razem z nią, a gdy boimy się, że podczas spożywania posiłku coś nam spadnie ze sztućców, to należy nabierać mniejsze porcje. Trzeba starać się kontrolować swoje ciało.
3. Nie odmawiaj próbowania podawanych potraw
Nie odmawiaj próbowania potraw, to podstawowa zasada savoir vivre, która mówi o tym, że nie wypada odmówić gospodarzowi spróbowania jedzenia, kiedy nas częstuje. Kucharz dużo się napracował i spędził wiele godzin w kuchni, aby przygotować posiłek. Należy poczęstować się niewielką porcją, ponieważ gdy będzie niesmaczna, nie sprawi dużego kłopotu. Możemy odmówić spróbowania, gdy wyjątkiem są potrawy, których nie spożywamy z przyczyn ideologicznych np. mięso lub nabiał lub zdrowotnych np. gluten czy laktoza. Kiedy odmówimy bez konkretnego powodu, będzie to świadczyć o naszym niekulturalnym zachowaniu, które jest niedopuszczalne.
4. Nie namawiaj do jedzenia jeśli ktoś nie ma ochoty
Nie namawiaj do jedzenia, jest to kolejna zasada savoir vivre, która mówi o tym, że namawianie do jedzenia jest niegrzeczne. Każdy gość wie, ile jest e stanie zjeść. Dobry gospodarz powinien częstować gości, a nie sprawdzać co chwilę talerzy i naciskać, aby coś zjedli. Naleganie może wprawić gości w zakłopotanie i sprawić, że szybciej zakończą swoją wizytę na domowej uroczystości lub na spotkaniu w restauracji. Ta zasada mówi o tym, że gdy goście zgłodnieją to na pewno coś skosztują. Goście mają czuć się komfortowo i wyjść ze spotkania z zadowoleniem i uśmiechem na twarzy. Uporczywe namawianie do jedzenia, bo “takie pyszne”, bo “napracowałem się”, bo “jeszcze chociaż troszeczkę” czy “będzie mi przykro, jeśli nie zjesz” stawia gości, którzy nie chcą więcej jeść – bo już są syci, nie smakuje im albo nie mają już więcej ochoty – w niekomfortowej sytuacji.
5. Nie nakładaj sobie jedzenia własnymi sztućcami
Jest to kolejna zasada savoir vivre, która mówi o tym, że takie zachowanie jest niehigieniczne, niedopuszczalne i nieeleganckie. Własnymi sztućcami spożywamy tylko swój posiłek, a mięso, ziemniaki czy surówkę nakładamy sztućcami, które są do tego przeznaczone i znajdują się obok półmisków. Należy pamiętać, że jeżeli raz sztućce zdejmiemy ze stołu, nie mogą już na niego wrócić. Odkładamy je wtedy na talerz.
6. Talerz przechylaj w stronę od siebie
Generalna zasada brzmi, że zupę zawsze się je, a nie pije. Natomiast jeżeli chcemy już to robić, powinniśmy przechylić ją “od siebie”. Na służbowych i eleganckich spotkaniach należy jeść zupę do momentu dopóki jest to możliwe bez konieczności przechylania talerza. Resztę należy zostawić, bez względu na to jaka była dobra. Zjadanie zupy do samego końca może być poza tym odebrane przez innych gości jako przejaw zachłanności. Podczas spożywania posiłków w rodzinnym lub przyjacielskim gronie i na imprezach prywatnych czasami można sobie pozwolić na przechylenie talerza, aby zjeść wybitnie smaczną zupę do końca. Należy to jednak robić bardzo uważnie, ponieważ możemy poplamić obrus. Jeżeli jednak postanowimy odchylić talerz, trzeba to wówczas robić koniecznie “od siebie”, aby uniknąć niebezpieczeństwa oblania i poplamienia swojego lub cudzego ubioru. Nabieranie jej „do siebie” może być odbierane jako objaw pazerności.
7. Noża używaj tylko do krojenia mięs
To podstawowa zasada savoir vivre, która mówi o tym, że nożem kroimy tylko i wyłącznie twarde mięsa. Do podzielenia ziemniaków czy makaronu na mniejsze kawałki używa się widelca. Natomiast jeśli chodzi o ryby to również do nich dostaniemy specjalny nóż, który służy tylko do wyjmowania ości. Może służyć ewentualnie jako pomoc przy nabieraniu małych elementów, takich jak na przykład drobne warzywa w sytuacji kiedy nie możemy sobie poradzić za pomocą samego widelca.
8. Nie zostawiaj niedojedzonych resztek na talerzu
Nigdy nie zostawiaj resztek na talerzu, ta zasada mówi o tym, że jest to niegrzeczne zachowanie. Jeżeli jesteśmy w gościach, to należy nałożyć sobie taką porcję jaką będziemy w stanie zjeść. Z założenia lepiej nałożyć mniej i ewentualnie poprosić o małą dokładkę. Według gospodarzy uznaje się zostawianie jedzenia za jego marnowanie. Natomiast jeżeli jesteśmy w restauracji, w której porcja posiłku przekracza nasze możliwości, możemy poprosić o zapakowanie na wynos. Ponadto na talerz nie powinno się nakładać zbyt wiele, ponieważ wygląda to nieestetycznie.
9. Nie grzeb w jedzeniu, wybieraj kawałek najbliżej ciebie
Nie grzeb w potrawie – wybieraj kawałek, który jest najbliżej Ciebie – to kolejna zasada savoir vivre, która mówi o tym, że trzeba wybierać to co mamy w zasięgu ręki. W żadnym wypadku nie należy wstawać, aby dostać się do lepszego kąska. Nigdy też nie powinno grzebać w misce, żeby wydobyć z niej najbardziej wysmażone ziemniaki, które lubimy. Należy również pamiętać, że niedopuszczalnym jest dotykanie potraw, które znajdują się na stole widelcem,którego używamy do spożywania posiłku. Wygląda to nieelegancko i w towarzystwie oznacza to złe wychowanie.
10. Nie dmuchaj na jedzenie, poczekaj, aż wystygnie
To zasada savoir vivre, która mówi o tym, że nie przystoi studzić posiłku na własną rękę, należy poczekać kulturalnie aż wystygnie. Gdy serwowane danie jest gorące należy uzbroić się w cierpliwość i napawać się jego zapachem i wyglądem. Należy także pamiętać, że nie jest wskazane także mieszanie potraw np. zupy, aby uzyskać oczekiwany efekt. O ile w rodzinnym gronie nikomu to nie przeszkadza, to na oficjalnej kolacji bądź biznesowym spotkaniu nie jest to dopuszczalne.
11. Postępuj właściwie z serwetką
Serwetka jest częścią nakrycia stołu i jest położona na talerzach lub po lewej stronie. Są wykrochmalone, płócienne lub lnianie. Gdy jesteśmy w restauracji, należy rozłożyć ją na kolanach, kiedy kelner oddali się od stołu po przyjęciu zamówienia. Podczas, gdy chcemy odejść od stołu w restauracji, serwetkę zostawiamy na krześle. Natomiast, gdy uczestniczymy w uroczystości w domu, rozkładamy ją na kolanach wtedy, kiedy zrobi to gospodyni lub gospodarz. Na przyjęciu serwetkę odkłada się na stół po lewej stronie talerza, a po zakończonym posiłku, zmięta po prawej stronie nakrycia. Trzeba pamiętać, żeby serwetkę kłaść tak, aby jej lewa strona znajdowała się na kolanach. Oprócz tego służy także do wycierania kącików ust i rąk podczas jedzenia. Nie należy wycierać nią nosa, twarzy lub spoconego czoła i karku, ani sztućców lub szklanek. Serwetka nie jest dekoracją, powinno się jej używać podczas posiłków.
12. Chleba lub bułki nie krój nożem
Chleba lub bułki nie krój nożem – to podstawowa zasada savoir vivre, która mówi o tym, że pieczywo powinno się łamać rękami na małe kawałki, takie na jeden kęs. Należy starać się przy tym, aby nie nakruszyć. Powinno się to odbywać najlepiej nad talerzem.
13. Przed napiciem się ze szklanki wytrzyj usta
Ta zasada mówi o tym, że pozostawienie na brzegu szklanki resztek posiłku lub tłustego śladu jest nieestetyczne i nieeleganckie.
14. Nie sięgaj przez cały stół
Nie wyciągaj ręki przez cały stół – ta zasada mówi o tym, że takie zachowanie jest niekulturalne i utrudnia innym spożywanie posiłku. Powinno poprosić się osobę, która jest najbliżej nas o podanie półmiska czy pieczywa. Należy poczekać cierpliwie, aż produkt który chcemy otrzymać trafi do nas.
15. Używać sztućców bezdźwięcznie
Jedząc, starajmy się używać sztućców, tak aby nie szczękały o talerz i siebie nawzajem- chodzi o to, że nie każdemu odpowiada fakt, gdy spożywamy posiłek i chrobotamy nimi o talerz, gdyż wywołuje to dźwięk okropny dla naszych uszu. Trzeba trzymać sztućce w odpowiedniej odległości od siebie.
16. Jedz małymi kęsami
Starajmy się pamiętać o tym, aby jeść małymi kęsami- to zasada savoir vivre, która mówi o tym, że nie należy pchać dużej ilości jedzenia do ust bo jest to nieeleganckie. Trzeba jeść powoli i delikatnie. Dzięki temu, że będziemy jeść małymi kęsami, będziemy mogli włączyć się do dyskusji i unikniemy zadławienia lub ubrudzenia.
17. Nie mów z pełnymi ustami
To podstawowa zasada savoir vivre, która mówi o tym, że mówienie z pełnymi ustami jest niehigieniczne, ponieważ można pluć jedzeniem, a co gorsza opluć osobę siedzącą obok. Poza tym budzi to u niektórych osób obrzydzenie. Ponadto zdarza się, że przy jedzeniu z pełną buzią można się udławić.
18. Nie przeżuwaj z otwartą buzią
Podobnie jak w punkcie poprzednim – przeżuwanie z otwartą buzią nie jest estetyczne. Może obrzydzać to osobę siedzącą na przeciw ciebie. Może też sprawić, że podczas przeżuwania z otwartymi ustami coś ci wypadnie. Jedz małymi kęsami a nie będziesz miał problemów z przeżuwaniem.
19. Nie wydawać odgłosów przeżuwania
Starajmy się jeść po cichu, aby nie wydawać odgłosów przeżuwania – to podstawowa zasada savoir vivre, która mówi o tym, że niedopuszczalne jest podczas jedzenia mlaskanie, siorbanie czy żucie w miejscach publicznych.
20. Jedz tak, aby skończyć posiłek z innymi
Jedzmy w takim tempie, aby skończyć posiłek równo z innymi – chodzi o to, że należy dostosować tempo jedzenia do pozostałych uczestników spotkania, ponieważ nasz pusty talerz może posłużyć do wywierania presji na osobach, które jeszcze konsumują posiłek.
21. Jeśli znajdziesz coś w jedzeniu, dyskretnie odłóż
Jeśli znajdziesz w potrawie włos, czy skorupkę z jajka, dyskretnie odłóż ją na talerz – chodzi o to, że nie należy robić afery i zwracać uwagi gospodarzom, że coś niepożądanego trafiło na nasz talerz,ponieważ mogą poczuć się niezręcznie. Powinniśmy to dyskretnie wyjąć i odłożyć na brzeg talerza. Jeśli natrafimy na kość lub chrząstkę można chwycić ją między kciuk a palec wskazujący i odłożyć. Jeśli wygląda to nieestetycznie na talerzu, możemy przykryć serwetką.
22. Widelcem sięgaj do ust, a nie ustami do widelca
Ta zasada mówi o tym, że przy stole trzeba siedzieć prosto i nie powinno nachylać się nad talerzem. Powinniśmy konsumować posiłek tak, aby to jedzenie trafiało do ust, a nie odwrotnie. Należy także pamiętać, że jeżeli chodzi o zupę to nie powinno się jeść jej bokiem.
23. Nie zaczynaj, jeśli wszyscy nie otrzymali jedzenia
Nie rozpoczynaj jedzenia, jeśli wszyscy nie otrzymali jeszcze swojego posiłku. Ta zasada mówi o tym, że należy poczekać, aż wszyscy będą mieli pełne talerze. Najlepszym sposobem jest, aby to gospodarz dał sygnał do rozpoczęcia posiłku. Nie dotyczy to małych dzieci, ponieważ trudno im odmówić, jeśli są głodne oraz wytłumaczyć, że to jest niekulturalne. Jeśli zaczniemy jeść wcześniej, to szybciej skończymy i będziemy się nudzić czekając, aż reszta osób zje swój posiłek.
24. O tym, że zaczynamy jeść, informuje gospodyni
Chodzi o to, że to gospodyni podaje dania i to ona daje sygnał kiedy można zacząć jeść. Nie musi to być głośny komunikat, wystarczy delikatny gest, który pozwoli gościom zacząć konsumpcję.
25. Gospodarz pierwszy podnosi kieliszek z alkoholem
Gospodarz pierwszy podnosi kieliszek – według zasad savoir vivre to gospodarz jako pierwszy nalewa alkohol i daje sygnał do wzniesienia toastu. W żadnym wypadku nie powinien tego robić gość.
26. Nie przyprawiaj dania przed jego spróbowaniem
To kolejna zasada savoir vivre, która mówi o tym, że solenie potrawy przed spróbowaniem jest nieeleganckie. Powinno się najpierw zjeść trochę dania, aby nie pokazywać osobie, która gotowała, że z góry uważamy potrawę za mało przyprawioną. Świadczy to o braku zaufania do kucharza. Nie należy także prosić o przyprawy, których nie ma na stole. Gospodarze mogą nie mieć ich w ogóle w domu i poczują się zakłopotani.
27. Torebkę herbaty odłóż na specjalny talerzyk
Jeśli podana jest herbata ekspresowa, torebkę odłóż na specjalnie przeznaczony do tego talerzyk – ta zasada mówi o tym, że nie wolno przy stole pić herbaty z torebką w środku lub ją wyciskać, tylko odłożyć na specjalnie podany talerzyk. Jeśli takiego nie ma obok nas, powinniśmy o niego poprosić.
28. Nie proś o dokładkę jedzenia jeśli nie jest na stole
W przypadku zupy czy przystawki, może okazać się, że porcje są wyliczone i nie ma już dokładki. Możemy tym sposobem wprawić gospodarza w zakłopotanie. Jeżeli na stole nie ma już więcej potrawy, która Ci smakowała to znaczy, że się skończyła i nie wypada prosić o dokładkę. Zamiast tego, można skomplementować danie, które nam smakowało i podziękować gospodarzowi.
29. Sztućców nie odkładaj na obrus i nie opieraj o talerz
Brudnych sztućców nigdy nie odkładaj na obrus i nie opieraj ich o talerz- należy pamiętać, że po skończonym posiłku sztućce należy położyć w naczyniu. Nóż i widelec najlepiej ułożyć na godzinę piątą, równolegle do siebie. Niegrzeczne jest położenie ich na stole, opieranie o talerz czy wycieranie chusteczką.
30. Pod stołem nie zakładaj nogi na nogę
Przy stole należy siedzieć prosto, a nogi powinny być ułożone równolegle do siebie. Nie wolno ich krzyżować, nie oplatać nimi nóg krzesła czy zakłada jedną na drugą. Może przyczynić się to do tego, że będziemy kopać naszego sąsiada lub szurać krzesłem. Poza tym, gdy nogi będą ułożone luźno to będzie nam się lepiej spożywać posiłek.
31. Jeśli nie wiesz, jak coś jeść, zapytaj
Możemy zapytać osobę, która siedzi obok jak jeść podaną, ponieważ nie musimy wiedzieć wszystkiego. Nie musimy udawać wszechstronnego i wszechwiedzącego. Mamy prawo nie znać konkretnej potrawy, a jeżeli się krępujemy możemy obrócić to w żart. Według tej zasady lepiej się zapytać, niż dać plamę w towarzystwie.
32. Karm piersią przy stole, nie odchodź jeśli TY nie chcesz
Nie należy opuszczać stołu, ponieważ jest to niekulturalne. Jeżeli sprawia nas to w zakłopotanie, to osoba karmiąca dziecko może okryć się chustą. Jest to temat kontrowersyjny i nie każdemu odpowiadający. Kobieca pierś biologicznie służy do karmienia, ale jeżeli chodzi o kulturę postrzegana jest zupełnie inaczej.
33. Nie pouczaj innych jak zachowywać się przy stole
Nie pouczaj innych jak zachowywać się przy stole – to podstawowa zasada savoir vivre, która mówi o tym, że zwracanie komuś uwagi jest dużo bardziej niegrzeczne niż nieprzestrzeganie zasad. Nie należy rzucać spojrzeń i wzdychać, jeżeli coś nam się nie podoba.
Savoir vivre
Codziennie jesteśmy oceniani oraz sami oceniamy innych. Wystarczy kilka sekund, aby wydać opinie o drugiej osobie i stwierdzić czy chcemy wejść z nią w bliższą relacje. Patrzymy na wygląd oraz maniery. Poprzez nieodpowiednie zachowanie szybko możemy stać się obiektem, którego ludzie będą unikać. Z pomocą przychodzą zasady savoir vivre.
Wbrew powszechnej opinii nie odnoszą się tylko do manier przy stole, ich zasięg jest o wiele szerszy. Savoir vivre dotyczy ogólnego sposobu postępowania, stylu życia oraz radzenia sobie w trudnych i wymagających sytuacjach. Jedna z podstawowych zasad mówi, że należy okazywać szacunek każdej osobie, nawet pomimo odmiennych poglądów. Chodzi o to, by każdy czuł się przy nas komfortowo i miał świadomość tego, że może wyrazić swoją opinie. Inna zasada savoir vivre mówi, że należy we wszystkim zachować umiar i zdrowy rozsądek. Oznacza to, że nie należy przesadzać z okazywaniem emocji, trzeba postępować odpowiedzialnie oraz kierować się dobrem i bezpieczeństwem zarówno swoim jak i innych osób. Bardzo ważna jest również umiejętność dostosowania swojego zachowania oraz ubioru do okoliczności. Inaczej będziemy wyglądać i zachowywać się w towarzystwie znajomych, a inaczej na rozmowie z pracodawcą.
Savoir Vivre określa też zasady, które są pomocne w kontaktach z osobami niepełnosprawnymi. Dla przykładu w chwili, kiedy chcemy udzielić pomocy najpierw powinniśmy zapytać, czy jest potrzebna i w jaki sposób należy jej udzielić. Jak widać zasady savoir vivre odnoszą się do wielu aspektów naszego życia. Wskazują na istotę odpowiednich manier oraz umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach.