Wzdęcia, dyskomfort trawienny, biegunka, bóle brzucha, niedobory… Poznaj objawy nietolerancji glutenu, różnice między nią a alergią na gluten oraz możliwe sposoby leczenia celiakii.
Jakie są objawy nietolerancji glutenu?
Przede wszystkim, mówiąc o nietolerancji glutenu, należy rozróżnić pomiędzy wrażliwością na gluten (która charakteryzuje się wzdęciami) a znacznie bardziej podstępną celiakią, która jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną jelit. W kontekście niepożądanych reakcji na pszenicę najbardziej znaną chorobą jest tzw. celiakia, która w rzeczywistości oznacza nietolerancję glutenu.
Szacuje się, że około jedna trzecia populacji ma genetyczną predyspozycję do nietolerancji glutenu, która może wystąpić w każdym wieku, ale dotyka tylko jednego na 10 Polaków: pewnego dnia stajesz się wrażliwy na coś, co wcześniej tolerowałeś, co powoduje reakcję immunologiczną. U osób skarżących się na nadwrażliwość na gluten należy rozróżnić alergię pokarmową na pszenicę, która w przeciwieństwie do nietolerancji glutenu nie objawia się objawami ze strony układu pokarmowego.
Typowe objawy alergii na pszenicę.
- Nieżyt nosa.
- Problemy z oddychaniem.
- Zapalenie spojówek.
Objawy nietolerancji glutenu.
- Biegunka.
- Wzdęcia.
- Dyskomfort trawienny.
- Ból brzucha.
- Utrata wagi.
- Wielorakie braki.
Inne objawy związane z tą chorobą autoimmunologiczną powinny wzbudzić niepokój.
- Reumatyzm zapalny.
- Cukrzyca.
- Zaburzenia tarczycy.
- Niepłodność.
Celiakia: konsekwencje nietolerancji glutenu.
Nawet jeśli nie występują objawy ze strony układu pokarmowego, w przypadku celiakii dochodzi do zaburzeń wchłaniania w jelicie cienkim, co może prowadzić do niedoborów (wapnia, witaminy D), z ryzykiem demineralizacji kości i złamań. Ponadto, spożywanie glutenu będzie trwale stymulować komórki, co może prowadzić do zwiększenia ryzyka zachorowania na nowotwory (np. chłoniaka jelita cienkiego). Podobnie jak w przypadku wszystkich chorób autoimmunologicznych, układ odpornościowy może być osłabiony i bardziej podatny na ataki.
Czy istnieją jakieś testy, które pozwolą mi stwierdzić, czy nie toleruję glutenu?
W przypadku wystąpienia objawów lub wątpliwości zaleca się konsultację z lekarzem rodzinnym. Aby dowiedzieć się, czy jesteś osobą nietolerującą glutenu, konieczne będzie zidentyfikowanie przeciwciała skierowanego przeciwko enzymowi, zwanemu transglutaminazą komórkową, za pomocą badania krwi. Celem jest zmierzenie poziomu pewnego rodzaju przeciwciał, które ujawniają patologię. W razie wątpliwości, przed usunięciem glutenu z codziennej diety, należy skonsultować się z lekarzem. Jeśli istnieje podejrzenie nietolerancji glutenu (celiakii) i jeśli przestaniesz spożywać gluten, przeciwciała znikną po kilku tygodniach lub miesiącach i nie będą już widoczne w badaniu krwi. U dzieci, jeśli nietolerancja glutenu zostanie potwierdzona, a postać choroby jest klasyczna, wprowadza się dietę bezglutenową. U dorosłych konieczne jest wykonanie fibroskopii w celu pobrania biopsji, aby stwierdzić, czy jest już naciek i czy należy dostosować leczenie i postępowanie. Wreszcie istnieje możliwość sprawdzenia predyspozycji genetycznych, dzięki badaniu krwi, które nie jest refundowane.
Leczenie: jak wyleczyć nietolerancję glutenu?
Chociaż specjaliści badają sposoby leczenia nietolerancji glutenu, nie znaleziono jeszcze żadnego leku, ponieważ stosunek ryzyka do korzyści jest zbyt wysoki. Prowadzone są również próby leczenia, którego celem jest zablokowanie reakcji immunologicznych zachodzących w organizmie po kontakcie z glutenem, ale są to na razie tylko rozważane możliwości. Po stwierdzeniu nietolerancji glutenu, po potwierdzeniu celiakii, nie ma obecnie możliwości jej leczenia. Jedynym rozwiązaniem jest zaprzestanie spożywania glutenu poprzez przyjęcie diety bezglutenowej na całe życie, z pomocą dietetyka. W przypadku zdiagnozowania celiakii system ubezpieczeń zdrowotnych częściowo pokrywa koszty żywności bezglutenowej. Nie dotyczy to sytuacji, gdy masz zwykłą wrażliwość lub alergię na gluten.
Jakie produkty spożywcze są bezglutenowe?
Wiele codziennych produktów spożywczych zawiera gluten (w chlebie, makaronie, itp.). Czasami gluten może być nawet ukryty, ponieważ jest używany jako zagęstnik w niektórych lekach, sosach czy gumach do żucia. Aby mieć pewność, że nie jesz glutenu, gdy masz nietolerancję, powinieneś gotować z surowych, nieprzetworzonych produktów i nauczyć się czytać etykiety, ponieważ nie wszystkie skrobie są skrobiami pszennymi! Należy zauważyć, że napis “śladowa ilość glutenu” na etykiecie oznacza, że ilość tej skrobi jest minimalna, a zatem żywność może być spożywana przez osoby z nietolerancją, ale nie przez pacjentów z alergią na gluten.
Produkty, które mogą być gotowane i spożywane bez wątpliwości, gdy cierpisz na nietolerancję glutenu.
- Warzywa.
- Owoce.
- Ziemniaki.
- Kukurydza.
- Quinoa.
- Mięso.
- Ryby.
- Jaja.
- Produkty mleczarskie.