Szparagi to byliny, warzywa polowe, należą do rodziny roślin kwitnących o nazwie botanicznej Asparagus officinalis. Roślina ta pochodzi prawdopodobnie, ze starożytnej krainy Mezopotamii. Obecnie uprawiana jest na całym świecie. Największym producentem są Chiny i Peru. Największe uprawy na skalę przemysłową w Europie Zachodniej znajdują się w Holandii, Niemczech, Francji. Znane są odmiany białe, zielone, fioletowe.
Rośliny gotowe do zbioru osiągają 20 cm wysokości. Białe odmiany rosną w usypanych wałach gruntu, zielone nad gruntem. Białe odmiany mają mniej witamin i minerałów niż zielone. Szparagi białe dają większe plony i są trwalsze (nie więdną tak szybko, jak zielone).
Szparagi to rośliny o łagodnym smaku, przypominają kalafior lub żółtą fasolkę. Są składnikiem zdrowej diety, ulubionym pożywieniem osób dbających o linię. Są niskokaloryczne i lekkostrawne, 100 gram szparag to 18 kcal i 95% wody, zapewniają uczucie sytości. Zobacz przepis na:
- Pieczone szparagi owijane boczkiem
- Gotowane szparagi z jajkiem sadzonym i ziemniakami
- Sałatka ze szparagami rzodkiewką i jajkiem
Szparagi są bogatym źródłem witaminy K i kwasu foliowego, witaminy z grupy B, witaminy C, A, E. To również bogactwo składników mineralnych takich jak fosfor, miedź, wapń, żelazo, mangan, potas, magnez oraz selen.
- Badania dowodzą, że połączenie witaminy K i wapnia zmniejsza ryzyko osteoporozy po menopauzie, zapobiega zwapnieniu naczyń.
- Kwas foliowy wspiera budowę nowych komórek.
- Witamina A jest niezbędna dla prawidłowego widzenia, wpływa na właściwe funkcjonowanie siatkówki oka, pobudza wytwarzanie płynów nawilżających i obmywających oko. Witamina A zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby oczu takiej jak zwyrodnienie plamki żółtej czy zaćmy.
- Witamina C, E, A wspiera odporność organizmu.
- Witamina B6 reguluje ciśnienie krwi.
- Badania wykazały, że zawartość witaminy B12 spowalnia proces starzenia się mózgu.
- Witamina C jest rozpuszczalna w wodzie, jest przeciwutleniaczem, chroni przed stresem oksydacyjnym.
- Witamina E stymuluje hormony płciowe, przeciwdziała zmęczeniu.
- Miedź pomaga w budowie kolagenu i produkcji elastyny. Poprawia jędrność i elastyczność skóry.
Korzyści zdrowotne z jedzenia szparagów.
- Sterole obniżają stężenie cholesterolu we krwi.
- Flawonoidy mają właściwości przeciwnowotworowe.
- Szparagi są źródłem protodioscyny (przypisuje się jej cytotoksyczność wobec komórek nowotworowych).
- Mają właściwości moczopędne i oczyszczające.
- Wspomagają leczenie reumatoidalne.
- Mają pozytywny wpływ na pamięć i koncentrację.
- Kwas foliowy zawarty w szparagach to witamina na anemię.
- Błonnik i przeciwutleniacze wspomagają organizm w walce z cukrzycą typu 2.
- Szparagi fioletowe zawierają antocyjany, które redukują toksyczne pierwiastki i chronią skórę przed promieniowaniem słonecznym.
- Naturalny błonnik inulina, zawarty w szparagach, wspomaga zdrowy rozwój bakterii w jelitach, poprawia trawienie.
- Szparagi w diecie wpływają na sen i emocje.
- Szparagi to „lekarstwo” na trądzik.
Ciekawostki o szparagach:
- Szparagi doceniane były w starożytnym Rzymie, Egipcie oraz Grecji. Ceniono ich walory smakowe, były afrodyzjakiem, powiązane z kultem fallicznym. Egipcjanie uwiecznili je na sarkofagach.
- W medycynie niekonwencjonalnej po raz pierwszy właściwości zdrowotne tej byliny wykorzystali chińscy zielarze (leczenie bezpłodności, bóle stawów).
- Szparagi zostały uwiecznione na staroegipskich malowidłach z 2700 r.p.n.e.
- Gajusz Pliniusz Starszy, historyk i pisarz rzymski pisał „trzy blanszowane pędy szparaga z okolic Rawenny, ważą około 450 grama”.
- W Pompejach odkryto freski i malowidła ukazujące pęki szparag.
- Szparagi do Europy sprowadził król Francji, Ludwik XIV.
- Szparagi to afrodyzjaki dzięki fitoestrogenom, mają wpływ na popęd seksualny kobiet.
- W Polsce szparagi pojawiły się w końcu XVIII wieku. Nazwę „szparag” przyjęły od łacińskiego asparagus.
- W Polsce największe plantacje znajdują się na terenach województwa wielkopolskiego oraz lubuskiego.
- Uprawa szaragów na większą skalę datuje się na 1900 rok.
- Najsmaczniejsze są świeżo po zerwaniu.
- Białe odmiany gotujemy 5 minut, kolorowe 5-8 minut.
- Mogą rosnąć w tym samy miejscu nawet 20-30 lat.
- Specjalne enzymy w porcji szparag, zjedzone przed spożyciem alkoholu, wpływają na szybszy i efektywny rozkład alkoholu, chronią przed kacem.
- Sezon na szparagi trwa od połowy kwietnia do końca czerwca. Plony w zależności od sezonu osiągają kilka tysięcy ton.
- Kwiaty szparagów należą do roślin miododajnych. Miód ma wyjątkowy smak. Należy do luksusowych produktów w Chinach (jest bardzo drogi)
