Choć z pewnością każdy doskonale wie czym jest wigilia i dlaczego ją obchodzimy to zanim przejdziemy do wspaniałych przysmaków przyrządzanych z tej okazji, krótkie przypomnienie. Wigilia inaczej zwana również tradycyjną wieczorną kolacją, która poprzedza wielkie święto dla chrześcijan czyli Boże Narodzenie. Dawniej zgodnie z obyczajem do stołu zasiadało się gdy na niebie pojawiła się pierwsza gwiazda oraz należało przestrzegać postu. Jako ciekawostkę warto wiedzieć, że choć od 2003 roku, post w czasie Wigilii nie jest obowiązkowy (chyba, że Wigilia wypada w piątek wtedy jest), to bardzo wiele osób zachowuje dawne tradycje. Wigilia znana i obchodzona jest również na Litwie, Białorusi, Ukrainie wśród katolików łacińskich, w Czechach i na Słowacji. Wracając już do głównego tematu to potrawami jakie możemy spotkać na wigilijnej kolacji są:
- Barszcz czerwony – znany jest z pewnością w każdym polskim domu, oczywiście przygotowywany jest na wywrze bezmięsnym. Jedni podają go w szklance, a dodatkowo do niego przyrządzają krokiety lub paszteciki np. z pieczarkami, inni z kolei serwują go w głębokim talerzu z dodatkiem uszek z kapustą i grzybami. Jest to tak naprawdę danie, którego nie powinno zabraknąć na wigilijnym stole.
- Zupa grzybowa – to również zupa, która triumfuje na polskich stołach, często jest przygotowywana gdy np. ktoś nie lubi barszczu czerwonego i w zamian za jest właśnie przyrządzana zupa grzybowa, a niektórzy jedzą ją jako po prostu kolejne danie wigilijne. Można spotkać się również z sytuacją gdzie ktoś zamiast zupy serwuje sos grzybowy jako dodatek np. do gołąbków.
- Pierogi – jak wiadomo Polacy kochają pierogi więc i ich nie mogło by zabraknąć na uroczystej kolacji. Podawane są przeważnie z kapustą i grzybami, albo ruskie (farsz jest zrobiony z ziemniaków, sera białego i cebuli). Sekretem pierogów jest dobrze przygotowane ciasto, natomiast samo ich przyrządzenie jest trochę czasochłonne co może być minusem dla niektórych osób, z kolei może to właśnie być dobry sposób na spędzenie więcej czasu z bliskimi przygotowując pyszne danie.
- Kutia – jest to potrawa typowo świąteczna, ponieważ rzadko kto w ciągu roku tak po prostu ją przygotowuje do zjedzenia. Ma ona wielu swoich zwolenników choć znajdą się osoby, którym smak kutii nie przypadnie do gustu. Jest ona przyrządzana na słodko z ziaren pszenicy, maku z dodatkiem bakalii i miodu. Można również poeksperymentować dodając swoje ulubione składniki jak np. owoce suszone. Ciekawostką jest, że na Białorusi kutia często przyrządzana jest również z niż z kaszy jęczmiennej (pęczak) niż z pszenicy.
- Karp – jest królującą rybą na polskich stołach w czasie Wigilii. Czy choć jedna osoba nie zastanawiała się dlaczego to właśnie karp, a nie inna ryba przyrządzana jest najczęściej w świątecznym okresie? Tradycja pojawiła się w czasie PRL, kiedy w sklepie raczej nie można było kupić świeżej ryby, zaczęto hodować karpie, ze względu na to, iż prowadzenie stawów z karpiami było dość tanie, a sama hodowla prosta. Stąd bardzo duża popularność tej ryby, a tradycja utrzymywana jest w wielu polskich domach do dziś. Karp jest przyrządzany w różnej postaci smażony, pieczony, w cieście czy galarecie.
- Kompot z suszu – myślę, że ma on wielu swoich zwolenników, ale i też przeciwników, ze względu na swój charakterystyczny zapach i smak. Przygotowywany jest z suszonych owoców jak np. jabłka, gruszki, morele czy śliwki. Można również w sklepie najczęściej w okresie Świąt Bożego Narodzenia kupić gotową mieszankę suszonych owoców, z których przyrządza się ten aromatyczny kompot. Jeśli ktoś lubi można także dodać trochę przypraw korzennych, które jeszcze bardziej dodadzą wspaniałego zapachu.
- Ryba po grecku – jak powszechnie wiadomo ryba jest znakiem chrześcijańskim i dlatego też musi znaleźć się na wigilijnym stole. Można do jej przygotowania wybrać dowolny rodzaj ryby jak np. filet z dorsza, miruny czy karpia, następnie smażone lub pieczone kawałki wybranej ryby przekłada się do przyrządzonego sosu warzywnego, który najczęściej składa się z marchewki, pietruszki, cebuli i przecieru pomidorowego.
- Sałatka jarzynowa – dla wielu osób jest ona nieodłącznym elementem Świąt i nie wyobrażają sobie wigilijnego stołu bez tej kultowej, a zarazem ponadczasowej sałatki. Choć można ją przygotować w każdej porze w ciągu roku, to zawsze najlepiej smakuje w czasie Świąt. Przygotowywana jest ona z różnych warzyw jak np. marchewka, pietruszka, seler, ziemniaki, dodatkowo dodaje się również ogórki kiszone, jajka, groszek i oczywiście majonez.
- Kapusta z grochem – to kolejna tradycyjna potrawa wigilijna. Co ciekawe w Wielkopolsce nazywana jest ciupką z grochem. W wersji podstawowej przygotowuje się ją z grochu łuskanego, kapusty kiszonej i przypraw takich jak pieprz, majeranek czy kminek. W różnych regionach kraju można spotkać się także z wersją z dodatkiem grzybów. Uważa się, że groch z kapustą najlepiej smakuje na drugi czy trzeci dzień po przygotowaniu.
- Śledzie w śmietanie – klasyczne danie rybne goszczące na wigilijnym stole, ale także często przygotowuje się na inne rodzinne uroczystości. Podstawowym składnikiem jak sama nazwa wskazuje są filety śledziowe (jeśli mam je z solnaki należy je wypłukać kilka razy w zimnej wodzie, można także zostawić zamoczone na całą noc), następnymi składnikami są cebula, śmietana i dodające aromatu jabłka. Można także dodać posiekany koperek lub szczypiorek.
- Makowiec – jeśli chodzi o słodkie przysmaki przygotowywane na Wigilię to zdecydowanie właśnie makowiec. Przyrządzany jest on z ciasta najczęściej drożdżowego lub krucho-drożdżowego przekładanego masą ze zmielonego maku, cukru (albo miodu) oraz bakalii. Dawniej wierzono, że zjadanie potraw z makiem w czasie Świąt Bożego Narodzenia ma zapewnić szczęście i ochronić przed niepowodzeniami.
- Pierniczki – uwielbiane przez dzieci i dorosłych, nie może ich zabraknąć na świątecznym stole, a czasami i na choince. Przygotowywanie pierniczków to zawsze zabawa dla wszystkich domowników, maluchy uwielbiają je dekorować w swój oryginalny sposób. Wspaniałego aromatu przyrządzonym pierniczkom dodają przyprawy takie jak np. cynamon, imbir, goździki, gałka muszkatołowa czy kolendra.
W obecnych czasach uważa się, że na wigilijnym stole powinno się pojawić 12 potraw, które według symboliki mają nawiązywać do 12 apostołów, którzy towarzyszyli Jezusowi Chrystusowi podczas wieczerzy. Co ciekawe nie zawsze tak było, w dawnych czasach wierzono, iż nieparzysta liczba dań na świątecznym stole przyniesie ludziom szczęście najczęściej było ich 9 lub 11w bardziej bogatych rodzinach. Pewnie każdy doskonale wie, że różnych domach w zależności od regionu czy tradycji mogą zagościć na stole inne potrawy mogą to być np. żurek, zupa grochowa, zupa rybna, łazanki z kapustą, gołąbki z kaszą i grzybami, śledzie pod pierzynką, śledzie z cebulką w oleju, siemieniatka, kwaskówka, makówka, pierogi z makiem na słodko i wiele innych.
