Fermentacja żywności to proces przetwarzania żywności, który możemy nazwać „kontrolowanym psuciem żywności”. Fermentacja konserwuje żywność w tym mięso warzywa i owoce. To najstarsza technologia polegająca na wykorzystywaniu przemian zachodzących pod wpływem enzymów wytwarzanych przez grzyby, bakterie i inne drobnoustroje. Niszczy naturalne toksyny-substancje chemiczne w żywności, dzięki czemu produkt jest bezpieczny do spożycia przez dłuższy czas W wyniku fermentacji produkty spożywcze zachowują wartości odżywcze, podnoszą swoje walory smakowo-zapachowe, wzbogacają i urozmaicają codzienną dietę.
Obok pieczywa, serów i napojów alkoholowych do najbardziej znanej żywności fermentowanej należą:
- Kapusta kiszona – Witamina A, witaminy z grupy B, witamina C i K, wysoka zawartość błonnika pokarmowego, jest źródłem wapnia, sodu, manganu, miedzi, magnezu i żelaza.
- Kimchi (z kiszonych lub fermentowanych warzyw) – witamina A, C, E i K, witaminy z grupy B, jest źródłem minerałów takich jak potas, magnez i fosfor.
- Tempeh (tradycyjny produkt kuchni indyjskiej wytwarzany z nasion soi z wykorzystaniem fermentacji) – produkt o wysokiej zawartości wielonasyconych kwasów tłuszczowych, w tym Omega3, źródło błonnika, witaminy B1, B2, B3, kwas foliowy, B6, B12. Tempeh to źródło potasu, magnezu, żelaza, wapnia, sodu, fosforu, miedzi i cynku.
- Fermentowane napoje mleczne takie jak jogurt, kefir – witamina B7, B9, B12, K, wapń, magnez, enzymy i probiotyki.
- Kombucha (sfermentowany napój z czarnej herbaty z cukrem trzcinowym, owocami lub miodem).
Korzyści zdrowotne fermentowanej żywności:
- Bakterie żyjące w jelitach wzmacniają układ odpornościowy.
- Fermentowana żywność zmniejsza ryzyko chorób serca.
- Oczyszcza krew.
- Wpływa na utratę masy ciała.
- Ochrania układ pokarmowy podczas kuracji antybiotykowej.
- Ułatwia,łagodzi proces trawienia.
- Poprawia pamięć i koncentrację.
- Pomaga obniżyć całkowity i „zły” cholesterol LDL.
- Działa przeciwalergicznie i przeciwnowotworowo.
- Wspomaga działanie trzustki.
- Wzmacnia układ immunologiczny.
- Zwiększa przyswajanie, witamin i minerałów.
- Zapobiega niedrożności jelit.
- Zmniejsza stopień nasilenia biegunki, wzdęć, gazów i zaparć.
Zastosowanie w kuchni.
Produkty poddane fermentacji można spożywać na surowo lub po obróbce termicznej (gotowanie, pieczenie, smażenie, grillowanie). Jeść jako samodzielne danie lub jako dodatek do sosów, zup, gulaszu, tortilli, wrapów, kebabu, sałatek, kanapek oraz pieczonego lub szarpanego mięsa. Kiszone, zmiksowane owoce i warzywa to dodatek do koktajli.
Ciekawostki historyczne.
- Od 500 roku p.n.e. spleśniały twaróg sojowy był używany przez Chińczyków jako antybiotyk na czyraki. To pierwsze udokumentowane zastosowanie fermentowanej żywności jako leku.
- W starożytnej Grecji za pomocą solanki przedłużano przydatność ryb do spożycia.
- Starożytni Rzymianie eksperymentowali z drożdżami w fermentacji ciasta, do zaczynu chleba, marynowali mięso wieprzowe.
- Kiszone ogórki znane były w 2000r. p.n.e., pochodzą z terenów doliny Tygrysu, obecnie Iraku.
- Jogurt liczy sobie przeszło 3 tysiące lat i pochodzi prawdopodobnie z Indii.
- Ponad 8 000 lat temu, w procesie fermentacji wytwarzano prymitywne piwo.
- Badania archeologiczne potwierdzają, że około 10 000 lat temu otrzymywano napoje alkoholowe w wyniku naturalnej fermentacji ryżu, winogron, fig i daktyli. Wytwarzano je w starożytnych Chinach, Persji w Egipcie.
- Kefir to mleczny, kwaśny napój fermentowany. Jego nazwa keyif w języku tureckim oznacza „czuję się dobrze”. Znany był już 10 000 lat p.n.e. w rejonie gór Kaukazu. Sfermentowany nabiał to najbardziej probiotyczny produkt mleczny.
Dziwne potrawy.
- W ostatnim czasie popularna staje się kombucha, czyli herbata fermentowana z dodatkiem cukru i grzybka Scoby.
- Wśród dziwnych kiszonych potraw kiviak, to surowe mięso alki, ptaka morskiego, w stanie zaawansowanego rozkładu, tradycyjny przysmak Grenlandczyków. Obskubaną z piór alkę, zawija się w foczą skórę, zasypuje ziemią lub przykrywa kamieniem. W taki sposób przechowywana jest kilka tygodni lub miesięcy (do pół roku). Po upływie określonego czasu spożywana jest w stanie surowym w całości, wraz z kośćmi. Kivak ma intensywny, nieprzyjemny zapach.
- Inna dziwna potrawa to hongeo-hoe, rodzaj sfermentowanego dania rybnego ze śledzi bałtyckich (Szwecja). Sfermentowana potrawa rybna ma bardzo silny, charakterystyczny zapach przypominający amoniak (Korea).
- Kusaya solona, suszona i fermentowana to ryba w stylu japońskim, o ostrym zapachu podobnym do kiszonego szwedzkiego śledzia.