Kuchnia sycylijska narodziła się jako owoc spotkania różnorodnych kultur, jako ciągła weryfikacja wiedzy kulinarnej pod wpływem kolejnych cywilizacji. Grecy wnieśli w nią uprawę oliwek i „kulturę” chleba, Rzymianie pasję do „focacci” (rodzaj podpłomyków). Bizancjum ofiarowało jej naszyjnik z pikantnych serów, Arabowie uprawę cytrusów i przypraw. Sabaudowie uwielbienie dla bakalii, Aragończycy niezwykłe umiejętności cukiernicze, a także kakao i pomidory. Ta specyficzna mieszanka kulturowa, bogactwo natury i odmienność klimatyczna poszczególnych regionów wyspy przyczyniły się do powstania unikatowej, zróżnicowanej sztuki kulinarnej.
Na kuchnię sycylijską składają się potrawy, w których wyczuwa się echo antycznych smaków pochodzących z mórz, górskich lasów i wsi. Na wzgórzach i w dolinach uprawiane są oliwki, a sława tłoczonej z nich oliwy idzie w parze z najwyższą jakością. Słynne na całym świecie są sycylijskie cytryny, czerwone pomarańcze, opuncja figowa, bakłażan (podstawa dla słynnej „pasta alla Norma” rozsławionej dzięki katańskiemu kompozytorowi Vincenzo Belliniemu), pomidorki wielkości czereśni z Pachino, a także orzechy: migdały, ziemne, piniowe oraz pistacje (z położonego na terenie wulkanicznym Bronte). Wiele potraw nie obejdzie się bez ryb, zwłaszcza tuńczyka, sardynek czy „anchois”, które często występują w połączeniu z rozmaitymi rodzajami makaronów (klasyczna „pasta con le sarde” lub „con le tonno”), ale też na przykład z kaszą kuskus. To unikatowe danie typowe dla Trapani, gdzie przywędrowało drogą morską z Tunezji. Co ciekawe, mięso i warzywa zostały tu zastąpione miejscową rybą.
Charakterystyczne jest mieszanie smaków, czego przykładem może być „agrodolce” (słodko-kwaśny sos przygotowywany z cukru, rodzynek, czekolady, soku z cytryny lub octu) albo winogrona czy pistacje dodawane do spaghetti. Nasłonecznienie i silna mineralizacja gleb sprawiają, że Sycylia jest także cenionym producentem win, dla których (i po których) łatwo stracić głowę. Trzeba wśród nich wymienić chociażby mocne i intensywne w smaku Nero D’Avola. Produkuje się tu także słodką Marsalę. Na początku listopada możemy kupić tzw. „novello”, czyli właśnie wyprodukowane młode wino. Palermo słynie ze słodkości, takich jak „la cassata” (tort pochodzenia arabskiego), „gli cannoli” (rurki wypełnione serem „ricotta”, ozdobione kandyzowaną skórką pomarańczową lub cedru), czy lody „granite” (wytwarzane tradycyjnie, bardzo orzeźwiające, o smakach cytryny, pomarańczy, kawy, migdałów, pistacji, owoców leśnych). Typowe dla regionu są też „owoce” przygotowywane z marcepanu na bazie masy migdałowej i „pomarańczowej” z ryżu („gli arancini di riso”) – pomysłowe (i niedrogie) danie pochodzenia arabskiego dostępne w licznych „rosticceria”. To kwintesencja obiadu, zamknięta w rumianej kulce. W „pomarańczy” znajdują się: mięso z sosem pomidorowym („ragu”), groszek, czasami jajko, szpinak, mozzarella, wszystko to otoczone ryżem i chrupiącą pomarańczową skórką. Agrigento szczyci się potrawami przyrządzanymi z ogromnej ryby szpady („pesce spada”) i będącego rodzajem warzywnego gulaszu-dania „caponata” (smażone bakłażany, kapary, oliwki, seler oraz sos słodko-kwaśny).
Polecane sycylijskie przepisy:
- Ciasto na pizzę. Jak zrobić szybkie cienkie ciasto na pizze
- Affogato – między kawą a deserem
- Oryginalny włoski deser panna cotta
Znów typowymi daniami Mesyny są „pesce spada a ghiotta” (ryba szpada żarłok) z oliwkami i kaparami, zupa z bobu „maccu” i dojrzewające przez 1-3 miesiące salami z Sant’Angelo di Brolo, którego produkcja sięga panowania Normanów. Mesyna nie może również powstydzić się tortu przygotowywanego z ryżu, czekolady, wanilii i migdałów („riso nero”). Enna jest sławna z owczego sera „pecorino”, twarogu „ricotta”, sera „piacintinu” przyprawianego pieprzem i szafranem oraz „fritatte” – omletu z warzywami. Ragusa produkuje najlepsze sery „cacciocavallo” – nazwa oznacza dosłownie „ser na bokach konia”, sery dojrzewają bowiem powiązane po dwa, przewieszone przez drewnianą kłodę, przypominając nieco końskie siodło. Popularnym napojem Noto jest mleko migdałowe („latte di mandorle”), natomiast specjalnością Modiki są aromatyczne tabliczki czekolady. Marsala od czasów starożytnych była centrum cywilizacji winnej na rynku śródziemnomorskim.
W sycylijskich restauracjach, trattoriach i barach właściwie każdą potrawę można zamówić „w ciemno”. Oprócz ewentualnych zupełnie nowych doznań smakowych, nie ryzykujemy niczego, gdyż jedzenie na Sycylii jest zawsze świeże i najwyższej jakości. Fakt ten nie dziwi, jako że włoska kuchnia uważana jest za jedną z najlepszych na świecie. Jest ona równocześnie niezwykle różnorodna i genialna w swojej prostocie. Bazuje w dużej mierze na warzywach, oliwie i rybach, jest więc także zdrowa.
Dodatkowa uwaga – wartą spróbowania potrawą sycylijską jest „parmigiana”, przyrządzana w piekarniku potrawa z usmażonych wcześniej bakłażanów i sera. To świetne danie możemy zresztą spotkać właściwie w całych Włoszech.
